Metamorfozy domeny publicznej i ich janusowe oblicze społeczne

Abstract

The aim of the article is to show some trends in contemporary transformation of the public domain, and draw attention to certain analogies that occur between changes in the urban space and social modernization processes taking place at a wider, nationwide scale. In addition to the introduction and the conclusion, the text consists of two main parts: dedicated to theoretical considerations and empirical findings. The first part presents more general issues concerning the nature and significance of the urban public space and ways of interfering in its shape, taking into account in particular the phenomena referred to as revitalization (urban renewal) and gentrification. In the second part, for illustrative exemplification, three specific cases of modernizing impacts of various nature and effects that took place in recent years in Warsaw were briefly discussed.

Celem artykułu jest ukazanie niektórych tendencji w przemianach zachodzących współcześnie w domenie publicznej i zwrócenie uwagi na pewne analogie, jakie występują pomiędzy zmianami w przestrzeni miejskiej a społecznymi procesami modernizacyjnymi, które toczą się w szerszej, ogólnokrajowej skali. Oprócz wstępu i podsumowania, tekst składa się z dwóch głównych części – poświęconej ogólniejszym rozważaniom oraz empirycznej. W części pierwszej przedstawiono bardziej generalne kwestie dotyczące natury i znaczenia miejskiej przestrzeni publicznej oraz sposobów ingerowania w jej kształt, z uwględnieniem zwłaszcza zjawisk określanych mianem rewitalizacji i gentryfikacji. Natomiast w części drugiej, tytułem ilustracji, omówiono pokrótce trzy konkretne przypadki unowocześniających oddziaływań o różnym charakterze i skutkach, jakie wystąpiły w ostatnich latach w Warszawie.