Polityka państwa wobec upowszechnienia elastycznych form zatrudnienia w Polsce

Abstract

In June 2015 the Ministry of Labour and Social Policy announced an amendment to the Labour Code, which is the reaction to the prevalence of employment based on-fixed term contracts in Poland. The scale of this phenomenon is not observed in any other E. U. state. New regulations may result in a decrease in the share of fixed-term employees of the total number of employees to be observed in the last few years. The Ministry intends to replace the limit of the renewals of a job contract concluded with an employee (currently the second renewal of the contract results in the conclusion of a permanent job contract) with another restriction: the total duration of such contracts should not exceed 33 months. The problem of an excessive share of flexible forms of employment has been widely analysed in the literature in recent years. It has become the subject of studies in the area of economy and sociology as well as an issue addressed by labour law experts. The expansion of flexibility has also received criticism from the trade unions, which influenced the mass media discourse - it is enough to mention the popularity of the term 'junk contracts' since 2012. The author attempts to comprehensively analyse the problem of flexible forms of employment, which include such issues as: the reasons for their popularity among employers, the scale of the use of particular forms based on the available statistical data, the construction of protective regulations of domestic labour law in the light of the requirements resulting from the E. U. and the I. L. O. membership, as well as social and economic consequences of the use of flexible forms of employment.

W czerwcu 2015 r. Sejm przyjął nowelizację Kodeksu pracy1, zgodnie z którą wprowadzone zostaje ograniczenie łącznego czasu trwania umów o pracę na czas określony zawieranych z jednym pracodawcą do 33 miesięcy, o ile nie istnieją obiektywne powody, aby tego typu kontrakt został zawarty na dłuższy okres. Zmiany, które wejdą w życie 22 lutego 2016 r., obejmują również m.in. zrównanie czasu trwania okresów wypowiedzenia między umowami terminowymi i na czas nieoznaczony - dotychczas w umowie o pracę na czas określony zawieranej na sześć miesięcy lub dłużej można było zawrzeć klauzulę o możliwości jej rozwiązania z dwutygodniowym wypowiedzeniem. Zmiana przepisów jest reakcją na rozpowszechnienie w Polsce praktyki zatrudniania na podstawie umów terminowych. Osiągnęło to skalę niespotykaną w innych krajach Unii Europejskiej. Nowe regulacje mogą spowodować, że po raz pierwszy od kilku lat udział zatrudnionych na czas określony wśród pracowników najemnych może ulec zmniejszeniu. Problem nadmiernego udziału elastycznych form zatrudnienia doczekał się w ostatnich latach w Polsce bogatej literatury. Stał się przedmiotem badań ekonomistów i socjologów oraz dyskusji specjalistów prawa pracy. Popularność elastycznych form zatrudnienia spotkała się również z aktywną krytyką ze strony związków zawodowych, co znalazło odbicie w mediach - dość wspomnieć o karierze terminu "umowy śmieciowe" począwszy od 2012 r. Autor podejmuje próbę syntetycznego omówienia problemu elastycznych form zatrudnienia, obejmującego kwestie: przyczyn ich popularności wśród pracodawców, intensywności stosowania różnych form zatrudnienia na podstawie dostępnych danych, kształtu przepisów ochronnych krajowego prawa pracy i praw pokrewnych regulujących zawieranie różnego rodzaju umów na rynku pracy w świetle wymogów stawianych przez Unię Europejską i Międzynarodową Organizację Pracy, a także społecznych i ekonomicznych konsekwencji stosowania elastycznych form zatrudnienia.