Polenbild in Deutschland: Wandel und Kontinuität - von Polen als Gegenbild der Aufklärung bis zur EU-Reformdebatte

Abstract

Die Arbeit untersucht mit Methoden und Fragestellungen der Historiographie, Literatur-, Medien- und Sozialwissenschaft das deutsche Polenbild in Geschichte und Gegenwart und dessen Einfluss auf das deutsch-polnische Verhältnis. Dabei zeigt sich, dass ein nachhaltiger Wandel der deutsch-polnischen Beziehungen von der Akzeptanz der Polen in der gesamten deutschen Gesellschaft abhängt und nicht nur von einem Strategiewechsel innerhalb der deutschen Elite. Dies wiederum setzt den sukzessiven Abbau negativer Stereotype innerhalb der deutschen Bevölkerung voraus. Am Beispiel der "polnischen Wirtschaft", einem negativen "Stereotyp der langen Dauer", wird der Frage nachgegangen, wie Stereotype über Polen entstanden sind, in welcher Form sie heute auftreten und welchen Einfluss die von diesen Stereotypen durchsetzte allgemeine Wahrnehmung von Polen in der deutschen Bevölkerung auf das Polenbild in der deutschen Politik hat.

Celem niniejszej pracy było zanalizowanie za pomocą metod i zagadnień historiografii, literaturoznawstwa, medioznawstwa oraz nauk społecznych obrazu Polaków w oczach Niemców w przeszłości i czasach współczesnych oraz jego wpływu na relacje polsko-niemieckie. Okazuje się, że długofalowe przemiany w stosunkach polsko-niemieckich zależne są od akceptacji Polaków w całym społeczeństwie niemieckim, a nie jedynie od zmiany podejścia do problemu niemieckiej elity. To z kolei zakłada sukcesywny zanik negatywnych stereotypów wśród ludności niemieckiej. Na przykładzie pojęcia "polnische Wirtschaft" (polska gospodarka), negatywnego stereotypu "długiego trwania" autor pracy odpowiada na pytanie, jak zrodziły się stereotypy o Polsce, w jakiej formie pojawiają się one dziś i jaki wpływ na obraz Polski w polityce niemieckiej ma ukształtowany przez te stereotypy sposób postrzegania Polaków w niemieckim społeczeństwie.